Vương quốc Anh: Từ “xứ sở sương mù” đến đạo luật Không khí sạch 2019

“Cái chết tới từ không khí” 

Vào tháng 12 năm 1952, Thủ đô Luân Đôn phải hứng chịu sự kiện ô nhiễm tồi tệ nhất lịch sử Anh quốc, khi ít nhất 4.000 người tử vong vì lớp sương mù tử thần, còn được gọi là thảm họa "Đại sương mù".

Vào lúc đó, nhiều nhà máy điện đốt than đang hoạt động ở Luân Đôn, trong khi cư dân cũng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch để giữ ấm trong mùa đông lạnh. Người ta ước tính rằng Luân Đôn đã thải ra 1.000 tấn hạt khói, 2.000 tấn CO2 và 370 tấn sulfur dioxide mỗi ngày. Kết quả, khi người dân thành phố này thức dậy vào ngày 5/12 trong một làn sương mù không giống bất kỳ nơi nào khác. Tầm nhìn bị giảm xuống gần bằng 0, cả thủ đô hoàn toàn bị bao phủ bởi lớp sương mù ngột ngạt.

Mức độ nghiêm trọng thực sự của nó có thể còn tồi tệ hơn nhiều so với các nghiên cứu. Sự kiện này đã trở thành “lời cảnh tỉnh về ô nhiễm” thúc đẩy nước Anh thông qua các đạo luật về bảo vệ không khí sau đó.

Đạo luật Không khí sạch 1956 

Nước Anh lần đầu ban hành đạo luật Không khí sạch (Clean Air Act) năm 1956, 4 năm sau sự kiện Đại sương mù 1952.

Trước đó, nước Anh đã ban hành một loạt biện pháp và quy tắc trong nhiều thế kỷ để cải thiện chất lượng không khí - chẳng hạn như đạo luật Giảm khói thuốc năm 1853 và 1856 và đạo luật Y tế công cộng 1891. Tuy vậy, những nỗ lực này vẫn chưa phải là các biện pháp hiệu quả để cải thiện sức khỏe cộng đồng cho đến khi đạo luật Không khí sạch.

Đạo luật này đã đưa ra một số biện pháp nhằm giảm ô nhiễm không khí như bắt buộc sử dụng nhiên liệu không khói, đặc biệt là ở các khu vực dân số đông để giảm ô nhiễm khói và lưu hình dioxide từ các đám cháy. Đạo luật Không khí sạch cũng gồm các biện pháp làm giảm phát thải khí, sạn và bụi từ các ống khói.

Đạo luật Không khí sạch 1956 là viên gạch đầu tiên trong việc xây dựng khung pháp lý để bảo vệ môi trường. Văn bản này được sửa đổi sau đó vào năm 1868 và có hiệu lực đến năm 1993.

Đạo luật Không khí sạch 2019

Đạo Luật Không khí sạch năm 2019 đề ra cách giải quyết tất cả các nguồn gây ô nhiễm, đề ra các cách thức để bảo vệ sức khỏe quốc gia; môi trường; bảo đảm tăng trưởng sạch và đổi mới sạch; giảm phát thải từ nông nghiệp, công nghiệp, giao thông; giám sát tiến độ thực hiện.

Theo đạo luật này, Chính phủ Anh sẽ tăng tính minh bạch bằng cách cung cấp dữ liệu giám sát chất lượng không khí của địa phương và quốc gia vào cùng một cổng thông tin để mọi người dễ dàng nắm bắt.

Theo đó, Anh quốc đặt ra mục tiêu dài hạn và đầy tham vọng là cắt giảm 50% mức ô nhiễm PM2.5 theo ngưỡng giới hạn trung bình hàng năm của  WHO là 10μg/m3 vào năm 2025.

Đạo luật này cũng buộc các bang, thành phố phải công bố kế hoạch nhằm cải thiện chất lượng không khí cho cư dân trong địa bàn mình quản lý.

Đạo luật cũng thông tin rằng Chính phủ sẽ cung cấp hệ thống tin nhắn thông báo chất lượng không khí cá nhân để chia sẻ tới công chúng, đặc biệt là những người có cơ địa dễ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí; cung cấp thông tin rõ hơn về những đợt ô nhiễm không khí và tư vấn sức khỏe.

Đối với doanh nghiệp và người dân, luật này cấm bán nhiên liệu gây ô nhiễm nhất như gỗ và than, dùng trong các lò sưởi ở nước này; trao quyền hạn mới cho chính quyền địa phương để hành động trong các khu có ô nhiễm cao...

Chính phủ Anh cũng làm việc với các cơ quan truyền thông để qua đó cải thiện và nâng cao nhận thức của người dân về tác động của ô nhiễm không khí. Ngoài ra Anh quốc cũng đặt kế hoạch chấm dứt việc bán ô tô chạy bằng động cơ diesel mới và hủy các chuyến tàu hỏa chỉ chạy bằng diesel vào năm 2040, đảm bảo giao thông nước này bằng các phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

Đạo luật cũng yêu cầu và hỗ trợ nông dân đầu tư vào cơ sở hạ tầng và trang thiết bị nông trại giúp giảm khí thải, đặc biệt là khí thải amoniac; điều chỉnh để giúp giảm ô nhiễm từ việc sử dụng phân bón...