Khí hậu năm 2024 có thể còn tồi tệ hơn năm 2023

WMO cho biết năm 2023 là năm nóng nhất được ghi nhận trên Trái Đất. Nhưng ảnh hưởng liên tục của hiện tượng khí hậu El Nino trong nửa đầu năm 2024 còn có thể phá kỷ lục đó.

WMO đã nhắc lại dữ liệu được Đài quan sát châu Âu Copernicus cung cấp, kèm cảnh báo rằng hành tinh đang tiến gần đến giới hạn +1,5°C, mức nguy hiểm mà Thỏa thuận Paris đặt ra. Trong cảnh báo đưa ra cuối tuần qua, WMO chỉ rõ: “Có đến 66% khả năng nhiệt độ trung bình toàn thế giới hằng năm sẽ vượt qua mức tiền công nghiệp hơn 1,5°C trong ít nhất một năm từ 2023 đến 2027”.

Người đứng đầu bộ phận giám sát khí hậu và phát triển chính sách tại WMO, ông Omar Baddour cho rằng “nếu các thông số phát thải khí nhà kính không đổi, chúng ta sẽ thấy mức nóng lên sẽ tăng +1,5 độ C hằng năm vào cuối những năm 2040”.

Những kỷ lục này có thể được giải thích bằng 3 thông số: Khối lượng phát thải khí nhà kính, hiện tượng khí hậu El Nino bắt đầu vào mùa Xuân 2023 và vụ phun trào núi lửa Tonga ở Thái Bình Dương, đã bắt đầu từ đầu 2022, những ảnh hưởng của nó tới nay vẫn còn cảm nhận được, đặc biệt là lượng hơi nước khổng lồ thoát ra. Nếu lượng hơi nước nóng này bốc lên và nguội đi ở tầng bình lưu thì có thể tạo hiệu ứng nhà kính, góp phần vào sự nóng lên của Trái Đất.

Ngay cả với những nhà khoa học giàu kinh nghiệm nhất, rất khó để xác định tỷ lệ góp phần của từng hiện tượng này trong tình trạng nóng lên của hành tinh, nhưng có một điều chắc chắn rằng, hiệu ứng El Nino sẽ đạt đỉnh điểm vào tháng 1 và sẽ tiếp tục đến mùa Xuân 2024. Thông thường, sau khi đạt đỉnh điểm, hiện tượng này có tác động lớn nhất đến nhiệt độ, khiến các chuyên gia cho rằng năm nay có thể còn ấm hơn năm trước.

Hiện tượng khí tượng phức tạp này ảnh hưởng đến tất cả khu vực trên toàn cầu nhưng có tác động rất trái ngược nhau: “Ở vùng liên nhiệt đới, biểu hiện rất rõ ràng với mưa lớn và nguy cơ lũ lụt mạnh ở Đông Phi. Trong khi ở Brazil hoặc miền Nam châu Phi sẽ phải đối mặt với hạn hán nghiêm trọng”, chuyên gia Omar Baddour giải thích.

Tác động trái ngược về khí hậu là điều rất đáng ngại vì nó sẽ cướp đi sinh mạng của nhiều người và để lại hậu quả khó lường về kinh tế, xã hội cho toàn thế giới. Thế giới còn chưa quên những thảm họa kỷ lục trong lịch sử, trong đó gần đây là lũ lụt ở Libya sau khi cơn bão Daniel đi qua đã khiến hơn 10.000 người thiệt mạng vào năm 2023.

Để hạn chế thiệt hại do những hiện tượng khí hậu cực đoan gây ra, nhiều nước đã phối hợp với WMO và các tổ chức bảo vệ dân sự để lắp đặt các hệ thống cảnh báo và đưa vào sử dụng các nơi trú ẩn. Nhưng hiện tại nhiều quốc gia vẫn thiếu nguồn lực để triển khai hệ thống này.

Tân Tổng thư ký WMO khẳng định: “Hiện tượng El Nino là tự nhiên, đến và đi từ năm này qua năm khác, nhưng biến đổi khí hậu trong thời gian dài đang ngày càng gia tăng do các hoạt động của con người”. Ông kêu gọi toàn thế giới cần nỗ lực hơn nữa để giảm phát thải khí nhà kính, hạn chế sự nóng lên toàn hành tinh cũng như các hiện tượng thời tiết cực đoan.