Thủy triều là gì? Nguyên nhân và những tác động của thủy triều

Thủy triều là gì?

Thủy triều là hiện tượng thay đổi đều đặn của mực nước biển theo chu kỳ ngắn hạn, do sự tác động của lực hấp dẫn giữa Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất. Trong một chu kỳ thủy triều tiêu biểu, thủy triều sẽ lên xuống 2 lần, gọi là nước lớn (thời điểm nước biển dâng cao nhất) và nước ròng (thời điểm nước biển hạ thấp nhất).

Một chu kỳ thủy triều sẽ diễn ra khoảng 24 giờ 50 phút 28 giây, được hình thành do vòng quay hàng ngày của Trái Đất và quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất tạo ra. Thủy triều có tác động lớn đối với các vùng ven biển và có ảnh hưởng đáng kể đến nhiều hoạt động như đánh cá, giao thông vận tải biển, và các hoạt động kinh tế khác.

Nguyên nhân xảy ra hiện tượng thủy triều

Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng thủy triều là do lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời. Trong đó, lực hấp dẫn của Mặt Trăng lớn hơn do đó hiện tượng thủy triều do Mặt Trăng ảnh hưởng là chủ yếu. 

Cụ thể, lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời sẽ kéo theo nước biển, tạo ra hiện tượng lên xuống của nước biển. Khi Mặt Trăng, Mặt Trời thẳng hàng hoặc gần thẳng hàng với Trái Đất, lực hấp dẫn tăng cao, tạo ra hiện tượng thủy triều cao (nước lớn). Khi 3 hành tinh này không thẳng hàng, lực hấp dẫn giảm và tạo ra thủy triều thấp (nước ròng).

Các loại thủy triều

Có 3 dạng thủy triều phổ biến: Nhật triều, bán nhật triều và thủy triều hỗn hợp

Nhật triều

Nhật triều là một dạng thủy triều có hai lần nước biển lên cao (thủy triều cao) và hai lần nước biển xuống thấp (thủy triều thấp) lặp lại mỗi  chu kỳ 24 giờ. Khi Mặt Trăng và Mặt Trời thẳng hàng hoặc gần thẳng hàng với Trái Đất, lực hấp dẫn của cả hai cơ học tác động lên nước biển, tạo ra thủy triều cao. Khi chúng vuông góc với nhau, thủy triều thấp hơn xảy ra. 

Bán nhật triều

Bán nhật triều là  dạng thủy triều mà chỉ có một lần thủy triều cao và một lần thủy triều thấp lặp lại mỗi chu kỳ 24 giờ. Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trăng và Mặt Trời ở vị trí vuông góc hoặc lệch nhau một góc không phải là 90 độ. Khi đó, lực hấp dẫn của hai hành tinh này tác động lên Trái Đất theo nhiều hướng khác nhau, tạo ra thủy triều cao và thấp khác nhau trong ngày. 

Thủy triều hỗn hợp

Thủy triều hỗn hợp bao gồm cả chu kỳ thủy triều ngắn (khoảng 12 giờ và 25 phút) và chu kỳ thủy triều dài hơn (khoảng 24 giờ). Điều này có thể xảy ra ở những khu vực có nhiều yếu tố ảnh hưởng lên thủy triều, như địa hình phức tạp và vị trí địa lý đặc biệt. Thủy triều hỗn hợp thường xuất hiện do sự tương tác phức tạp của lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời, cùng với các yếu tố địa lý và biến đổi địa chất của khu vực biển.

Những tác động của thủy triều

Tác động tích cực

Thủy triều là một nguồn lực thiên nhiên quý giá có thể được sử dụng để mang lại lợi ích cho con người. Các lợi ích mà thủy triều mang lại gồm:

• Vận chuyển vật chất, như phù sa, giữa các vùng biển, từ đó giúp bồi đắp các vùng đất ven biển, hình thành các bãi biển và các vùng đất mới.
• Giúp bồi đắp phù sa, nuôi dưỡng các sinh vật biển và tạo ra các vùng đất màu mỡ cho canh tác.
• Tạo năng lượng thủy triều - là nguồn năng lượng tái tạo sạch, bền vững - được ứng dụng để cung cấp điện, nước nóng và nhiều mục đích khác.
• Tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động ngư nghiệp, nuôi trồng thủy sản, giao thông đường biển.

Tác động tiêu cực

Tuy vậy, thủy triều cũng mang đến những ảnh hưởng tiêu cực như:

• Thủy triều cao có thể tạo ra lũ lụt ở các vùng ven biển, gây thiệt hại về người và của, cũng như ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế.
• Có nguy cơ gây sạt lở đất vùng ven biển, đe dọa đến tính mạng và hoạt động kinh tế của con người.
• Có thể gây tác động tiêu cực đến các công trình ven biển như cầu cảng, đê chắn sóng,...

Vừa rồi, chúng tôi đã giới thiệu đến bạn khái niệm về thủy triều cũng như nguyên nhân hình thành và các tác động của hiện tượng này đến đời sống con người. Đừng quên theo dõi Thời tiết số mỗi ngày để luôn cập nhật các thông tin về dự báo thời tiết cũng như các cẩm nang thời tiết hữu ích các bạn nhé!